کیست درموئید تخمدان (از علت تا درمان)

کیست درموئید به دلیل جمع شدن بافت‌هایی مانند مو، دندان و یا اعصاب در زیر پوست ایجاد می‌شود. این کیست‌ها معمولا از بدو تولد وجود دارند و در اکثر موارد در سر و گردن دیده می‌شوند اما گاهی اوقات ممکن است در تخمدان‌ها، ستون فقرات و یا قسمت‌های دیگر بدن تشکیل شوند. کیست‌های درموئید در اغلب موارد منجر به بروز مشکلات سلامتی نمی‌شود و با روش‌های جراحی می‌توان آنها را خارج نمود.

کیست درموئید تخمدان چیست ؟

کیست درموئید تخمدان ممکن است روی تخمدان و یا داخل آن تشکیل شود. این کیست از سلول‌های زایا به وجود می‌آیند بنابراین ممکن است داخل آن هر نوع بافت بالغی یافت شود. کیست درموئید تخمدان یک نوع کیست خوش‌ خیم است که در تخمدان‌ها ایجاد می‌شود. این کیست‌ها حاوی مو، دندان، بافت‌های چربی و دیگر بافت‌های بدن هستند که به‌ صورت غیر طبیعی در داخل کیست تجمع می‌یابند. این کیست‌ها از بافت‌های جنینی در دوران رشد تشکیل می‌شوند و به همین دلیل به آن‌ها “کیست‌های جنینی” نیز گفته می‌شود.

✅ جراحی میومکتومی

اندازه‌ی کیست بین 1 تا چندین سانتی‌متر ممکن است باشد. این کیست ها در 98 درصد موارد خوش خیم بوده اما در 2 درصد ممکن است تبدیل به کیست‌های بدخیم شوند. بنابراین افرادی که دچار کیست‌های درموئید هستند باید به صورت منظم تحت پیگیری قرار بگیرند.

تشخیص کیست درموئید تخمدان چگونه است؟

کیست‌های درموئید تخمدان معمولا از طریق سونوگرافی یا تصویربرداری مقطعی (CT scan) شناسایی می‌شوند. در برخی موارد، برای بررسی دقیقتر محتویات کیست و ارزیابی وضعیت آن، ممکن است نیاز به تصویر برداری (MRI) یا جراحی باشد.

علت ایجاد کیست درموئید تخمدان

در اثر باقی ماندن سلولها از دوران جنینی و فعال شدن آنها به دلایل نامعلوم به وجود می ایند. این سلول‌ها می‌توانند انواع بافت‌های بدن را ایجاد نمایند.

علائم کیست درموئید تخمدان کیست‌ درموئيد تخمدان به طور معمول هیچ گونه علامتی ایجاد نمی‌کند مگر در مواردی که اندازه‌ی کیست  بزرگ باشد. برخی از علائمی که ممکن است همراه با کیست درموئيد ایجاد شود عبارتند از:

• درد در ناحیه‌ی شکم
• رابطه‌ی جنسی دردناک
• حالت تهوع و استفراغ
• احساس درد در هنگام ادرار کردن

علائم وجود کیست درموئید تخمدان:

اغلب کیست‌های درموئید تخمدان علائم خاصی ندارند و به‌ طور تصادفی در معاینات پزشکی یا سونوگرافی‌ها شناسایی می‌شوند. با این حال برخی از علائم ممکن است شامل موارد زیر شود:

• درد یا سنگینی در ناحیه شکم
• اختلالات قاعدگی
• درد حاد در صورت پیچیدگی کیست
• مشکلات در هنگام فعالیت‌های جنسی

عوارض کیست درموئید تخمدان

یکی از شایع‌ ترین مشکلاتی که کیست درموئید تخمدان می‌تواند ایجاد نماید، پیچ خوردگی تخمدان است. کیست درموئید می‌تواند روی محور خود پیچ خورده و منجر به پیچ خوردگی تخمدان می‌شود. این مشکل ممکن است برای مدتی ناشناخته باقی بماند و بدون اینکه علائمی ایجاد نماید، باعث از بین رفتن تخمدان شود. پیچ خوردگی تخمدان یک اورژانس جراحی است و نیاز به بررسی‌های فوری دارد. اگرچه بیشتر کیست‌های درموئید خوش‌ خیم هستند، اما در ادامه به برخی از عوارضی که وجود کیست درموئید ایجاد می‌کند اشاره شده است.

• پیچ خوردگی کیست: در صورتی که کیست پیچیده شود، می‌تواند باعث درد شدید و نیاز به درمان فوری شود.
• فشار بر اندام‌های دیگر: در صورت بزرگ شدن کیست، ممکن است فشار به اندام‌های دیگر مانند مثانه یا روده وارد کند و باعث ناراحتی شود.
• پارگی کیست: پارگی کیست می‌تواند منجر به عفونت و خونریزی داخلی شود.

کیست درموئید تخمدان در چه سنی تشکیل می‌شود؟

این کیست‌ها اصولا در سنین نوجوانی یا اوایل بیست سالگی به وجود می‌آیند، اما ممکن است در هر سنی رخ دهند. بیشتر کیست‌های درموئید در سنین باروری شایع‌ ترند.

تشخیص کیست درموئيد تخمدان

همان طور که پیش‌تر اشاره کردیم کیست درموئید تخمدان به دلیل اینکه معمولاُ علائمی ایجاد نمی‌کند تا مدت‌ها تشخیص داده نمی‌شود. در برخی موارد با سونوگرافی از لگن و یا سونوگرافی ترانس واژینال که به دلایل دیگر انجام می‌شود این کیست‌ها به صورت اتفاقی شناسایی می‌شوند.

جهت تعیین اندازه، محل دقیق و سایر مشخصات کیست ممکن است علاوه بر سونوگرافی هر دو تخمدان لازم باشد روش‌های تصویربرداری دیگر مانند ام آر آی و یا سی‌تی اسکن تجویز شود.

✅ درمان کیست تخمدان

کیست درموئید تخمدان خوش خیم یا بدخیم

اکثر کیست‌های درموئید تخمدان خوش‌ خیم هستند، اما در موارد نادری ممکن است تغییراتی در آن‌ها ایجاد شود که به نوع بدخیم یا سرطانی تبدیل شوند. تشخیص دقیق باید توسط پزشک و با استفاده از آزمایشات خاص انجام شود.

درمان کیست درموئید تخمدان

در کودکان و خانم‌های مبتلا به کیست درموئيد که کیست منجر به بروز هیچ گونه عارضه و مشکلی نشده است ممکن است درمانی لازم نباشد. در این افراد معاینات دوره‌ای جهت بررسی اندازه‌ی کیست توصیه می‌شود. اما در صورتی که کیست منجر به بروز علائم شدید شود و یا احتمال ایجاد عوارضی مانند پیچ خوردگی تخمدان مطرح باشد باید با روش‌های جراحی، کیست درموئید تخمدان خارج شود.

درمان کیست درموئید تخمدان با هدف برداشتن این کیست بدون آسیب رساندن به تخمدان انجام می‌شود. جراحی کیست درموئيد تخمدان ممکن است با روش لاپاراسکوپی و یا لاپاراتومی انجام شود. در صورتی که اندازه‌ی کیست بسیار بزرگ باشد در برخی موارد لازم است علاوه بر کیست، تخمدان نیز برداشته شود. این عمل با نام اوفورکتومی شناخته می‌شود که ممکن است با روش لاپاراسکوپی و یا لاپاراتومی انجام شود.

در بیمارانی که تخمدان به دلیل این اختلال دچار پیچ خوردگی شده است در اغلب موارد چاره‌ای به جز برداشتن تخمدان همراه با کیست نیست. در خانم‌هایی که در سنین باروری قرار دارند باید نهایت تلاش جهت حفظ تخمدان‌ها انجام شود اما در خانم‌های یائسه برداشتن تخمدان همراه با کیست ممکن است گزینه‌ی مناسب‌تری باشد.

عوارض عدم درمان کیست درموئید تخمدان

در صورت عدم درمان به موقع، اسن مشکل می‌تواند باعث عوارضی شود که مهمترین آنها عبارتند از:

• پیچ خوردگی تخمدان
• پارگی کیست و ایجاد مشکلاتی در ناحیه لگن
• تبدیل شدن کیست از حالت خوش خیم به بدخیم

آیا کیست درموئيد تخمدان پس از جراحی دوباره عود می‌نماید؟

در 7.6 درصد از بیماران پس از جراحی کیست اولیه ممکن است عود کیست درموئيد تخمدان تجربه شود. در این موارد روش‌های درمان مناسب با توجه به شرایط بیمار توصیه می‌شود.

ارتباط کیست درموئید و نازایی

کیست درموئید تخمدان بر باروری تاثیر زیادی ندارد، زیرا اغلب خوش‌ خیم و کوچک است. با این حال در مواردی که کیست بزرگ شود یا عوارضی مانند پیچ خوردگی یا پارگی ایجاد کند، ممکن است عملکرد تخمدان را مختل کند. اگر کیست به طور مداوم بزرگ شود، می‌تواند باعث فشار بر تخمدان یا اختلال در تخمک‌ گذاری شود، که ممکن است بر باروری تاثیر بگذارد. همچنین در صورتی که کیست درموئید باعث انسداد یا آسیب به لوله‌های فالوپ(رحمی) شود، احتمال بروز مشکلات در باروری افزایش می‌یابد. تشخیص و درمان به‌ موقع می‌تواند این خطرات را کاهش دهد.

سوالات متداول: