هیسترکتومی یا برداشتن رحم یکی از روش‌های موثر برای درمان بیماری سرطان رحم یا فیبروم است. این روش جزء راهکار‌های تخصصی، برای درمان بسیاری از بیماری‌های مختلف: چون خونریزی غیرطبیعی رحمی مقاوم به درمان و سرطان رحم است و بسیاری از مشکلات مربوط به رحم را ازبین می‌برد. در هیسترکتومی، بسیاری از اختلالات مربوط به رحم در زنان برطرف خواهد شد. این روش معمولا برای بیمارانی که دچار مشکلات رحمی هستند، تجویز می‌شود.
این روش با 3 تکنیک گوناگون از جمله جراحی شکم، از راه واژن یا از طریق لاپاراسکوپی صورت می‌گیرد و پزشک مطابق با شرایط جسمانی بیمار نوع انجام این عمل را تعیین خواهد کرد. امروزه در جهان، شمار بالایی از افراد مبتلا به عارضه های رحمی هستند و نیازمند انجام جراحی هیسترکتومی هستند.
رحم، اندامی توخالی و گلابی شکل است که وظیفه باروری و تولید مثل را بر عهده دارد. گاهی اوقات، این اندام در معرض بیماری‌های مختلفی مانند پرولاپس رحم، ادنومیوز ، سرطان و….. قرار می‌گیرد. در چنین شرایطی، وجود رحم بیمار در بدن بانوان، مشکلات زیادی را به وجود می‌آورد. اینجاست که بحث هیسترکتومی – جراحی برداشتن رحم مطرح می‌شود. در هیسترکتومی، پزشک تمام یا قسمتی از رحم را از بدن بیمار خارج می‌کند. در ادامه با مراحل این عمل، کاندیداهای مناسب جراحی و خطرات آن بیشتر آشنا می‌شویم. همراه ما باشید.
| نیاز به بیهوشی | نیاز به بستری | نیاز به بخیه | مدت زمان جراحی | نقاهت |
|---|---|---|---|---|
| دارد | 2 الی 3 روز | دارد- بسته به انواع آن مقدار برش متفات است | بسته به روش ممکن است متفاوت باشد | 6 الی 8 هفته |
اگر شما نیز به مشکلات و بیماری‌های مربوط به ناحیه رحم و تخمدان دچار هستید و در خصوص نحوه درمان آن به روش برداشتن رحم اطلاعی ندارید، تا پایان این مقاله با ما همراه باشید. در ادامه به نکاتی درباره روش‌های انجام هیسترکتومی و دلایل انجام آن برای بیماران، توسط دکتر بنفشه تاج بخش اشاره شده است.
هیسترکتومی چیست؟
جراحی هیسترکتومی یک روش مناسب و کاملا تخصصی برای درمان بسیاری از بیماری‌های رحم در بدن زنان است. این جراحی با نام‌های گوناگونی شناخته می‌شود. برداشتن رحم یا زهدان‌برداری به‌صورت ایجاد برش در بخش پایینی شکم انجام می شود.
در این جراحی بخش‌های مختلف رحم از بدن بیمار خارج می‌شود، تا به کمک آن، مشکلات موجود در این ناحیه برطرف گردد.
اهمیت رحم
رحم، یکی از بخش‌های مهم در بدن بانوان است که در آن، جنین ایجاد شده و سپس رشد می‌کند. این بخش دارای حفره توخالی بوده و از ماهیچه‌های بسیار قوی تشکیل شده است. دیواره این ناحیه از ضخامت قابل‌توجهی برخوردار است و فرایند قاعدگی در این ناحیه صورت می‌گیرد.
حفظ سلامت رحم یکی از نکات بسیار مهم در بدن بانوان است؛ زیرا در صورت بروز مشکل در آن، می تواند سبب بروز عوارضی چون خونریزی های غیرطبیعی در رحم یا مشکلات دیگر برای زنان شود.
پزشکان برای بهبود بیماری ایجاد شده در این ناحیه از تدابیر درمانی مختلف استفاده می‌کنند تا بتوانند سلامت بدن بیماران را به‌طور کامل حفظ نمایند. دکتر بنفشه تاج بخش متخصص زنان و زایمان، یکی از پزشکان با تجربه در زمینه برداشتن رحم و درمان بیماری های مربوطه است. برای ایشون سلامت و حال بیمار همیشه در اولویت است.
هیسترکتومی چگونه انجام می‌شود؟
روش‌های زیادی برای هیسترکتومی – جراحی برداشتن رحم وجود دارد که به نوع بیماری، آسیب وارد شده به رحم و شرایط بیمار وابسته است. به طور کلی، سه نوع روش جراحی شکمی، واژینال و لاپاراسکوپی وجود دارد که هر یک مزایا و معایب خود را دارد. مثلا روش واژینال، آسیبی به بافت شکم وارد نمی‌کند. در ادامه به شرح هر کدام از این روش‌ها می‌پردازیم.
هیسترکتومی شکمی
همانطور که از نامش پیداست، در هیسترکتومی شکمی، برشی عمودی یا افقی در ناحیه زیر شکم ایجاد شده و قسمت مورد نظر برداشته می‌شود. در چسبندگی رحم یا بزرگ شدن اندازه آن، روش شکمی اولویت دارد. امکان خونریزی، عفونت‌های بیمارستانی و حتی آسیب اعصاب و بافتهای اطراف شکمی در جراحی شکمی بیشتر به چشم می‌خورد.
هیسترکتومی واژینال
روش دیگر هیسترکتومی – جراحی برداشتن رحم از طریق واژن است. در این روش، برش در قسمت بالایی واژن ایجاد می‌شود. در صورت بزرگ بودن اندازه رحم، جراحی برداشتن رحم از طریق واژن امکان‌پذیر نخواهد بود
هیسترکتومی به روش لاپاراسکوپی
پیشرفت علم باعث به وجود آمدن روشی به نام لاپاراسکوپی شد. در این روش، برش‌های پوستی کوچکی روی شکم ایجاد می‌شود که از طریق یکی ازآنها، یک لوله طویل به همراه دوربین به داخل بدن بیمار وارد خواهد شد. خارج کردن رحم از طریق لاپاراسکوپی، بسیار کم عارضه بوده و برش‌های آن کوچک هستند.
دوران نقاهت لاپاراسکوپی نسبت به سایر روش‌ها کمتر است.
دلیل انجام جراحی هیسترکتومی
جراحی هیسترکتومی معمولا با دلایل گوناگونی انجام می‌شود. پزشک برای درمان بسیاری از بیماری‌های مختلف از این روش استفاده می‌کند. افزایش ضخامت بیش‌از اندازه پوشش بخش داخلی رحم، منجر به تغییرات پیش بدخیمی شود. در ادامه به برخی از مهم‌ترین عوامل در انجام جراحی برداشتن رحم اشاره خواهد شد:
- بروز خونریزیهای شدید و غیرطبیعی رحمی بانوان
- بروز فیبروم‌های رحمی یا ایجاد توده‌های سرطانی در دیواره رحم
- ابتلا به انواع مختلفی از سرطان‌های رحم و تخمدان
- بروز بیماری آندومتریوز و عوارض‌های شدید آن در بدن بانوان
- افتادگی رحم و لغزش آن به داخل واژن یا نقاط مختلف دیگر
- رشد پوشش رحم در داخل عضلات مختلف رحم یا بیماری آدنومیوز
- ایجاد چسبندگی شدید جفت به دیواره رحم در دوران بارداری
- برطرف‌سازی عوارض‌های ناشی از زایمان
انواع هیسترکتومی
هیسترکتومی معمولا دارای انواع مختلفی است که اغلب با توجه به اختلالات جسمانی بانوان و نظر پزشک متخصص، این جراحی انجام خواهد شد. در ادامه برای آشنایی بهتر شما، به بررسی انواع جراحی‌های هیسترکتومی در بدن بانوان می‌پردازیم:
هیسترکتومی کامل:
اگر پزشک تشخیص دهند که برای درمان مشکلات موجود در ناحیه رحم، تمام بخش‌های آن به‌طور کامل برداشته شود، از هیسترکتومی کامل استفاده خواهد شد.
هیسترکتومی ناکامل:
در مواردی که لازم باشد، بخش‌های فوقانی رحم از بدن بیمار خارج شود، از روش هیسترکتومی ناکامل یا جزئی استفاده خواهد شد. اگر لازم باشد که دهانه رحم در بدن حفظ شود، معمولا این روش یک گزینه درمانی مناسب به شمار می‌رود.
هیسترکتومی رادیکال:
اگر برای برخی از بیماران، ابتلا به سرطان در این ناحیه تشخیص داده شود، لازم است که هیسترکتومی رادیکال صورت گیرد. این روش یک نوع هیسترکتومی کامل است که علاوه بر برداشتن رحم، بخش‌های اطراف این ناحیه نیز برداشته می‌شود.
روش‌های انجام هیسترکتومی
جراحی هیسترکتومی به روش‌های گوناگونی انجام می‌شود. در ادامه به برخی از مهم‌ترین روش‌های هیسترکتومی اشاره خواهیم کرد:
هیسترکتومی واژینال
در این عمل، خروج رحم با ایجاد برش در ناحیه واژن بیمار صورت می گیرد و همزمان با آن، می توان مشکلات مربوط به افتادگی های واژن بیمار، بهبود پیدا می‌کند.
هیسترکتومی لاپاراسکوپی
در این روش برای واردکردن ابزار لاپاراسکوپ یک برش در ناحیه ناف بیمار ایجاد می‌شود، تا بتوان به کمک آن نقاط مختلف لگن بررسی گردد و سپس برش های کوچکی روی شکم، برای وارد کردن ابزارهای جراحی ایجاد می شود.
هیسترکتومی شکم
در هیسترکتومی شکمی، یک برش در ناحیه شکم ایجاد می‌شود. در مواردی که علت ایجاد مشکلات رحمی ناشی از وجود فیبروم باشد، از روش هیسترکتومی شکم استفاده خواهد شد.
مواردی مهم درباره برداشتن رحم
لازم است که افراد درخصوص انجام جراحی هیسترکتومی به برخی از نکات مهم در این باره عمل کنند. در ادامه به برخی از نکات مهم درباره جراحی برداشتن رحم در بانوان اشاره خواهد شد.
- لازم است که افراد قبل از انجام عمل برداشتن رحم، اقداماتی نسبت به کاهش وزن خود داشته باشند.
- قطع مصرف سیگار یکی از نکات مهمی است که افراد باید قبل از جراحی به آن عمل کنند.
- بهبودی کامل در این جراحی به کمی زمان نیاز دارد. توصیه می‌شود که افراد از بلندکردن اجسام سنگین در طول دوره نقاهت خودداری کنند.
- داشتن استراحت کامل و مصرف داروهای تجویز شده ازجمله نکات مهم در مراقبت‌های پس از جراحی برداشتن رحم است.
- در برخی موارد ممکن است ترشحات مختلفی به رنگ خون در بدن بیمار ایجاد شود. این عارضه پس از گذشت دوره نقاهت، برطرف خواهد شد.
- در هیسترکتومی واژینال، معمولا پس از گذشت حداکثر ۴ هفته، بیماران به سطح مطلوبی از بهبودی خواهند رسید.
- کاهش میل جنسی و درد در هنگام برقراری رابطه ازجمله عوارض مهم در جراحی هیسترکتومی است، که در اکثر موارد پس از گذشت مدتی از بین می‌رود.
برای چه کسانی عمل برداشتن رحم انجام می‌شود؟
بیماری‌های زیادی زمینه هیسترکتومی – جراحی برداشتن رحم را ایجاد می‌کنند. علاوه بر بیماری، باید دو مورد هم توجه کنیم؛ اول اینکه باقی ماندن رحم در بدن به سایر اندام‌ها آسیب وارد می‌کند یا نه؟
مثلا در سرطان، اگر رحم در بدن باقی بماند، ممکن است سبب گسترش سلولهای سرطانی در سراسر ارگان‌ها شده و متاستاز ایجاد کند. در این صورت احتمال بهبودی بیمار بسیار کم است. به علاوه، با برداشتن رحم، امکان لقاح و فرزندآوری وجود ندارد. پس پیش از شروع درمان، در مورد قصد بارداری به پزشک اطلاع دهید تا در صورت امکان، با درمان‌های دیگر جایگزین شود .هیسترکتومی برای درمان چه بیماری‌هایی است؟
بیماری های قابل درمان با بیماری هسترکتومی
برخی از بیماری‌ها، تنها قسمتی از رحم یا اندام‌های ضمیمه‌ای را تحت تاثیر قرار می‌دهند. اما در بعضی شرایط مانند سرطان، لازم است تمام بافت رحم از بدن خارج شود. در ادامه به مهم‌ترین بیماری‌های قابل درمان با هیسترکتومی – جراحی برداشتن رحم اشاره می‌کنیم:
- فیبروم
فیبروم رحم، حالتی است که در آن، توده‌های عضلانی و غیرسرطانی در رحم یا اطراف آن رشد می‌کند. این توده‌ها، به خودی خود بیماری زا نیستند اما در به وجود آمدن درد کمر و لگن و خونریزیهای شدید در پریود، نقش مهمی دارد. اگر اندازه فیبروم بیش از اندازه بزرگ شده یا بافت رحم را درگیر کند، عمل جراحی، درمان انتخابی پزشک خواهد بود. - آدنومیوز
اگر دیواره داخلی رحم، داخل دیواره عضلانی رحم رشد کند، بیماری آدنومیوز ایجاد می‌شود. احتمال بروز آدنومیوز در سنین باروری بیشتر است و پس از یائسگی از بین می‌رود. تنها درمان قطعی این بیماری، هیسترکتومی – جراحی برداشتن رحم است. حساسیت به لمس، چرخه قاعدگی طولانی و شدید، درد در رابطه جنسی و لکه بینی از علائم مهم آدنومیوز هستند. - التهاب لگن
شاید از خود بپرسید که التهاب و عفونت لگن، چه ارتباطی با جراحی برداشتن رحم دارد؟ اگر عفونت باکتریایی لگن به درستی درمان نشود، به تمام دستگاه تناسلی زنان از جمله رحم، تخمدان و - لوله فالوپ
سرایت کرده و آن‌ها را عفونی می‌کند. ترشحات غیر طبیعی، درد شکم، تکرر ادرار، خستگی و تب از نشانه‌های مهم این بیماری هستند. در صورت عدم درمان به موقع، احتمال آسیب به رحم و اندام‌های ضمیمه‌ای بسیار بالاست که در موارد شدید به برداشتن رحم منجر می‌شود. - افتادگی رحم
یکی از بیماری‌های بسیار رایج در بانوان، افتادگی یا پرولاپس رحم است. رحم در اثر از دست دادن بافتهای نگهدارنده خود، دچار افتادگی شده که در موارد شدید به بیرون زدگی اندام‌های داخلی منجر می‌شود. در چنین شرایطی، تنها اقدام درمانی موثر، هیسترکتومی – جراحی برداشتن رحم خواهد بود. از علائم این بیماری می‌توان به خروج بافت و بیرون زدگی دهانه رحم از واژن ، بی‌اختیاری در ادرار و مشکلات زناشویی اشاره کرد. - سرطان رحم
مهم‌ترین بیماری مربوط به رحم، سرطان است. با رشد سلولهای غیرطبیعی در رحم، این اندام، بافت و عملکرد طبیعی خود را از دست می‌دهد. در صورتی که سرطان رحم به موقع تشخیص و درمان نشود، احتمال متاستاز( گسترش سلولهای سرطانی به نقاط دیگر بدن ) وجود دارد. در موارد پیشرفته این بیماری، جراحی برداشتن رحم از بدن بهترین درمان خواهد بود.
آیا هیسترکتومی خطر دارد؟
همه عمل‌های جراحی، عوارض و خطراتی دارند و هیسترکتومی – جراحی برداشتن رحم نیز از این قاعده مستثنی نیست. البته در برخی از بیماری‌ها، خطرات خارج نکردن رحم بسیار بیشتر از هیسترکتومی است و حیات شما را تهدید می‌کند. با انتخاب پزشک ماهر و مراکز درمانی معتبر، احتمال بروز عوارض بسیار کمتر می‌شود. از مهم‌ترین خطرات این عمل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خونریزی حین عمل و لخته شدن خون در پاها و ریه
- عفونت‌‌ها ی ادراری
- از دست دادن توانایی باروری و فرزندآوری
- احتمال آسیب‌دیدگی بافت مثانه ، حالب ، کولون
- خشکی واژن یا درد در مقاربت ( در صورتیکه خروج رحم همراه با خروج تخمدانها ی بیمار باشد )
نتیجه گیری
جراحی هیسترکتومی یکی از روش‌های موثر برای درمان برخی از بیماری‌های موجود در ناحیه رحم بانوان است. در این روش، با برداشتن رحم از بدن بیمار، بسیاری از بیماری‌ها همچون خونریزی های غیرطبیعی رحمی، یا فیبروم و ادنومیوز درمان می‌شوند.
به‌طور کلی هیسترکتومی واژینال، هیسترکتومی شکم و هیسترکتومی لاپاراسکوپی جزء متداول‌ترین روش‌های این جراحی به‌شمار می‌شود. در اکثر موارد پزشکان به عنوان آخرین تدابیر درمانی این روش را برای بیمار انتخاب می‌کنند.
راه های ارتباطی با دکتر تاج بخش: