سرطان دهانه رحم چیست و به چه علت ایجاد می شود؟ آیا می دانید سرطان دهانه رحم چه نشانه هایی در بانوان ایجاد می کند؟ در صورت بروز هر کدام از این نشانه ها اولین اقدام چیست؟ چقدر شانس زندگی در بانوان مبتلا به این اختلال وجود دارد؟ سوالات بالا همه نگرانی های بانوانی است که مشکوک و یا مبتلا به این بیماری هستند. در این مقاله قصد داریم به همه نکات و علائم و همچنین انواع این اختلال که باید بشناسید، بپردازیم. تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
سرطان دهانه رحم چیست؟
سرطان دهانه رحم یا سرطان سرویکس نوعی از سرطان است که در سلول‌های ناحیه دهانه رحم (بخشی از رحم که به واژن متصل می‌شود) ایجاد می‌شود. این نوع سرطان به طور عمده در اثر عفونت پایدار با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، به خصوص نوع‌های پرخطر آن، ایجاد می‌شود. HPV یک ویروس شایع است که از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود و بیشتر افراد در طول زندگی خود به نوعی از آن مبتلا می‌شوند. اما در برخی موارد، عفونت HPV می‌تواند ماندگار شده و باعث تغییرات سلولی غیر طبیعی در دهانه رحم شود که در نهایت به سرطان منجر می‌گردد.
سرطان دهانه رحم اغلب به آرامی رشد می‌کند و سال‌ها ممکن است در مرحله پیش سرطانی باقی بماند. به همین دلیل، انجام غربالگری منظم با آزمایش پاپ اسمیر یا تست HPV می‌تواند به شناسایی زود هنگام تغییرات سلولی کمک کند و از پیشرفت بیماری جلوگیری نماید.
راه های درمان سرطان دهانه رحم
درمان سرطان دهانه رحم به مرحله پیشرفت بیماری، سن بیمار، وضعیت سلامت عمومی و تمایل به حفظ باروری بستگی دارد. روش‌های درمانی شامل موارد زیر هستند:
1. جراحی دهانه رحم
در مراحل ابتدایی، جراحی ممکن است تنها درمان لازم باشد. جراحی می‌تواند شامل برداشت ناحیه کوچکی از بافت دهانه رحم (کونیزاسیون)، هیسترکتومی (برداشتن رحم) یا جراحی‌های گسترده ای باشد که حتی تخمدان ها و بافت‌های اطراف را نیز درگیر می‌کند.
2. پرتودرمانی (رادیوتراپی)
پرتودرمانی از پرتوهای پرانرژی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. این روش اغلب با شیمی درمانی ترکیب می‌شود، به خصوص در مراحل پیشرفته تر.
3. شیمی درمانی
در این روش از داروهای ضدسرطان استفاده می‌شود که یا به صورت خوراکی یا تزریقی تجویز می‌گردند. شیمی درمانی می‌تواند برای کوچک کردن تومور پیش از جراحی یا به عنوان درمان اصلی در مراحل پیشرفته به کار رود.
4. درمان هدفمند و ایمنی درمانی
در برخی بیماران، خصوصا آن‌هایی که سرطان پیشرفته دارند یا به درمان‌های دیگر پاسخ ندادند، داروهای هدفمند یا ایمونوتراپی می‌توانند گزینه مناسبی باشند. این داروها با تحریک سیستم ایمنی بدن یا هدف قرار دادن مولکول‌های خاص در سلول‌های سرطانی، اثر درمانی دارند.
چه کسانی ممکن است به سرطان دهانه رحم مبتلا شوند؟
هر زنی که فعالیت جنسی داشته است، ممکن است در معرض خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم قرار بگیرد، اما برخی عوامل می‌توانند این خطر را افزایش دهند:
- عفونت با HPV: عامل اصلی و خطرناک ترین عامل برای ابتلا.
- سیگار کشیدن: زنانی که سیگار می‌کشند بیشتر در معرض خطر هستند.
- ضعف سیستم ایمنی: به ویژه در افراد مبتلا به HIV یا مصرف کنندگان داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی.
- تعداد بالای زایمان یا شرکای جنسی متعدد
- شروع فعالیت جنسی در سن پایین
- سابقه خانوادگی سرطان دهانه رحم
- عدم انجام تست های غربالگری منظم مانند پاپ اسمیر و HPV
با رعایت موارد پیشگیرانه از جمله تزریق واکسن HPV، پرهیز از رفتارهای پرخطر جنسی و انجام منظم آزمایش‌ها، میتوان خطر ابتلا به این بیماری را به طرز چشمگیری کاهش داد.
برای پیشگیری از سرطان دهانه رحم چه کنیم؟
پیشگیری از این اختلال به صورت صد در صد ممکن نیست. چرا که نمی توان به صورت قطعی به این موضوع پرداخت که دقیقا چه عواملی موجب برو آن در بانوان شده است. اما به کارگیری برخی راهکار های تشخیصی در سراسر جهان، آمار ابتلا ناشی از مرگ و میر این اختلال را به شدت پایین آورده است و آن غربالگری دهانه رحم زنان است. غربالگری سرطان دهانه رحم، هر سه تا پنج سال، برای تشخیص بیماری قبل از بروز علائم و جدی شدن آن است. بنابراین این کار باعث شده نیاز به درمان های تهاجمی کاهش یافته و تاثیرات درمان افزایش پیدا کند.
علائم سرطان دهانه رحم
این بیماری در ابتدا بدون علامت است. همچنین ممکن است شامل بروز علائم خفیف باشد در اکثر موارد این علائم، با سایر اختلالات نظیر پولیپ رحم که معمولا توده های خوش خیم هستند، اشتباه گرفته می شود. در هنگام مشاهده هر کدام از این موارد لازم است برای کنترل بیشتر به متخصص زنان مراجعه کنید:
- خونریزی های غیر طبیعی رحم
- بروز ترشحات غیر طبیعی از واژن
- خونریزی بعد از دوران یائسگی
- قاعدگی های سنگین و دردناک
- لکه بینی و خونریزی بعد از رابطه جنسی
- درد و گرفتگی کمر یا لگن
- درد در هنگام دفع ادرار و مدفوع
- کاهش وزن
- تغییر در اشتها
علائم این اختلال ممکن است در هر فرد نسبت به فرد دیگر متفاوت باشد بنابراین نمی توان گفت مجموع همه این علائم در فرد مبتلا وجود دارد.
انواع سرطان دهانه رحم
این بیماری انواع مختلفی دارد که برخی از آن ها بیشتر شایع است. از انواع آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سرطان سلول سنگفرشی : این نوع سرطان به طور معمول از سلول‌هایی که بافت بیرونی دهانه رحم را پوشش می‌دهند، شکل می‌گیرد. عواملی مانند عفونت‌های ویروسی، عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی و عوامل هورمونی می‌توانند نقش داشته باشند.
- آدنوکارسینوم: آدنوکارسینوم یک نوع اختلال است که از سلول‌های غده‌ای دهانه رحم نشأت می‌گیرد. این نوع سرطان ممکن است به طور تخصصی از بافت‌های دهانه رحم تشکیل شود کارسینوم ادنواسکواموس یک نوع سرطان است که از سلول‌هایی که همزمان ویژگی‌های غده‌ای و سلول‌های سنگفرشی و آدنوکارسینوم را دارند، نشات می گیرد. این مورد از دو نوع بالا کمتر شایع است.
مراحل مختلف سرطان دهانه رحم
بسته به آن که بیماری در چه قسمت هایی از بدن گسترش یافته است، مراحل سرطان دسته بندی می شود. سرطان ممکن است تنها در وروری رحم وجود داشته باشد و یا بافت های دیگر را نیز درگیر کند. معمولا مراحل آن مشابه موارد زیر است:
- مرحله 1 : دهانه رحم
- مرحله 2 : بافت های اطراف رحم
- مرحله 3 : غدد لنفاوی، لگن، شکم و اندام های داخلی
- مرحله 4 : مثانه رکتوم و سایر بخش های بدن
هرچه تشخیص در مراحل ابتدایی تر انجام شود، امکان موفقیت درمان با شیمی درمانی و عمل های جراحی بیشتر خواهد بود.
علل ابتلا به سرطان دهانه رحم
موارد زیر می تواند در ابتلا به این اختلال موثر باشد:
- برخی از انواع hpv یا همان ویروس پاپیلومای انسانی (که به صورت مستقیم در ابتلا به سرطان نقش دارد)
- اختلالات هورمونی و یا مصرف داروهایی که باعث بروز این اختلالات می شود.
- انواع عفونت های مقاربتی سبک زندگی ناسالم
- افزایش سن
- برخی عوامل ژنتیکی
اگر شما جزو افرادی هستید که احتمال ابتلا به این اختلال در شما بالا تشخیص داده می شود، انجام تست های غربالگری این اختلال برای بررسی های بیشتر توصیه می شود. این آزمایش ها در وهله اول شامل تست پاپ اسمیر وتست از نظر اچ پی وی و در مراحل بعدی شامل کولپوسکوپی، بیوپسی آسپیراسیون و سایر آزمایش ها می شود.
آیا سرطان دهانه رحم کنترل می شود؟
بسته به اینکه سرطان از چه نوعی خواهد بود و در چه مرحله ای به تشخیص داده شده است، میتوان این اختلال را کنترل کرد. درمان های مختلف نظیر شیمی درمانی و پرتو درمانی درمان های دارویی نظیر هورمون درمانی و همچنین درمان های جراحی برای برداشت توده در این زمینه تاثیرات بسزایی دارد.
سخن آخر
سرطان دهانه رحم یک نوع سرطان است که از بافت‌های دهانه رحم آغاز می‌شود. این نوع سرطان ممکن است به صورت مختلفی از جمله آدنوکارسینوم یا سایر اشکال سلولی شکل بگیرد. برای شناسایی زودهنگام و انجام اقدامات لازم غربالگری های دهانه رحم توصیه می شود. این اختلال معمولا تا مراحل پیشرفته، علائم قابل توجهی ایجاد نمی کند. از آنجایی که تشخیص در مراحل پیشرفته درمان را به شدت دشوار می کند و همچنین امید به زندگی بانوان را در 5 سال آینده کاهش می دهد، به کارگیری توصیه های پزشک برای غربالگری از اهمیت زیادی برخوردار است.
سوالات متداول درباره سرطان دهانه رحم:
آیا سرطان دهانه رحم قابل پیشگیری است؟
با انجام غربالگری‌های منظم و دریافت واکسن HPV، احتمال ابتلا به این نوع سرطان تا حد زیادی کاهش می‌یابد.
واکسن HPV برای چه سنی توصیه می‌شود؟
واکسن HPV در اکثر موارد برای دختران و پسران بین 9 تا 14 سال توصیه می‌شود، اما تا سن 26 سالگی نیز می‌تواند تزریق شود. در برخی موارد خاص، حتی تا سن 45 سالگی نیز ممکن است تجویز گردد.
آیا سرطان دهانه رحم علائمی دارد؟
در مراحل اولیه علائمی دیده نمی‌شود. اما در مراحل پیشرفته، ممکن است علائمی مانند خونریزی غیر عادی واژینال، درد لگن، ترشحات بدبو و درد در حین رابطه جنسی ظاهر شوند.
آیا امکان بارداری بعد از درمان سرطان دهانه رحم وجود دارد؟
در برخی مراحل اولیه بیماری، با روش‌های محافظه کارانه مثل کونیزاسیون یا تراکلکتومی (برداشتن دهانه رحم و حفظ رحم) میتوان شانس بارداری را حفظ کرد. با این حال، در موارد پیشرفته ممکن است رحم برداشته شود و امکان بارداری وجود نداشته باشد.
احتمال زنده ماندن پس از تشخیص سرطان دهانه رحم چقدر است؟
اگر سرطان زود تشخیص داده شود، احتمال بهبودی بسیار بالاست. در مراحل اولیه، نرخ بقای پنج ساله می‌تواند بیش از 90٪ باشد.