راه های انتقال زگیل تناسلی موضوعی است که داشتن آگاهی درباره آن می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از این بیماری شایع مقاربتی داشته باشد. زگیل تناسلی یک عارضه پوستی ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است که از طریق تماس مستقیم پوست به پوست در ناحیه تناسلی منتقل می‌شود. این بیماری در بسیاری از موارد بدون علامت است و فرد مبتلا حتی متوجه آلودگی خود نمی‌شود، به همین دلیل شناخت روش‌های انتقال آن و رعایت اقدامات پیشگیرانه بسیار اهمیت دارد. در اینجا به طور کامل انواع راه های انتقال زگیل تناسلی، باورهای غلط، عوامل افزایش دهنده خطر و راهکارهای کاهش احتمال ابتلا را بررسی می‌کنیم.
راه های انتقال زگیل تناسلی
این بیماری امکان انتقال از راه های مختلفی را دارد که در ادامه به توضیح جزئیات و روش های پیشگیری ابتلا به آن خواهیم پرداخت:
انتقال از طریق رابطه جنسی واژینال
رابطه جنسی واژینال ساده ترین و رایج ترین روش انتقال زگیل تناسلی است. هنگام برقراری رابطه جنسی بعد از لاپاراسکوپی، تماس مستقیم پوست ناحیه تناسلی با پوست فرد آلوده باعث انتقال ویروس HPV می‌شود. حتی اگر زگیل ها قابل مشاهده نباشند، ویروس همچنان می‌تواند وجود داشته باشد و منتقل شود. استفاده از کاندوم در این نوع رابطه می‌تواند خطر ابتلا را کاهش دهد، اما محافظت کامل ایجاد نمی‌کند، زیرا کاندوم همه سطح پوست را نمی‌پوشاند.
انتقال از طریق رابطه جنسی مقعدی
رابطه جنسی مقعدی نیز یکی از راه های انتقال زگیل تناسلی محسوب می‌شود. غشاهای مخاطی ناحیه مقعد حساس‌تر از پوست معمولی هستند و به راحتی دچار خراش یا زخم‌های ریز می‌شوند، که این امر ورود ویروس را آسانتر می‌کند. استفاده از کاندوم در این نوع رابطه بسیار توصیه می‌شود، ولی همچنان خطر انتقال را به صفر نمی‌رساند.
بیشتر بدانید: درمان زگیل تناسلی با موثرترین روش‌ها
انتقال از طریق رابطه جنسی دهانی
گرچه احتمال انتقال زگیل تناسلی از طریق رابطه دهانی کمتر از روش‌های قبلی است، اما همچنان وجود دارد. ویروس HPV می‌تواند به مخاط دهان و حلق منتقل شده و حتی منجر به زگیل در دهان یا گلو شود. در این موارد استفاده از محافظ های دهانی یا سدهای دندانی (dental dam) می‌تواند خطر را کاهش دهد.
انتقال بدون دخول (تماس پوست به پوست)
یکی از باورهای اشتباه این است که زگیل تناسلی فقط با دخول منتقل می‌شود. در واقع، تماس مستقیم پوست ناحیه تناسلی با پوست فرد آلوده، حتی بدون انجام رابطه کامل، می‌تواند باعث انتقال ویروس شود. این نوع انتقال عمدتا در حین تماس های جنسی سطحی یا نوازش‌های صمیمی اتفاق می‌افتد.
انتقال از طریق وسایل یا لباس آلوده
انتقال زگیل تناسلی از طریق وسایل مشترک یا لباس به ندرت اتفاق می‌افتد، زیرا ویروس HPV خارج از بدن عمر کوتاهی دارد بنابراین انتقال از این روش بسیار نادر است. با این حال، اگر لباس زیر یا حوله فرد مبتلا بلافاصله پس از استفاده و قبل از شسته شدن توسط فرد دیگری استفاده شود، احتمال انتقال وجود دارد. رعایت بهداشت فردی و عدم استفاده مشترک از وسایل شخصی بهترین راه پیشگیری از این حالت است.
انتقال از مادر به نوزاد در زمان زایمان
زنان بارداری که به زگیل تناسلی مبتلا هستند، ممکن است ویروس را در حین زایمان طبیعی به نوزاد منتقل کنند. این حالت نسبتا نادر است اما در صورت وقوع می‌تواند منجر به ایجاد زگیل در مجاری تنفسی نوزاد شود. پزشکان در چنین شرایطی وضعیت مادر را بررسی کرده و در صورت لزوم زایمان سزارین را پیشنهاد می‌دهند.
باورهای غلط درباره راه های انتقال زگیل تناسلی
بسیاری از مردم تصور می‌کنند که زگیل تناسلی از طریق بوسیدن یا در آغوش گرفتن منتقل می‌شود، اما این باور نادرست است. تماس‌های عادی مانند دست دادن، استفاده از سرویس بهداشتی عمومی یا شنا در استخر باعث انتقال این بیماری نمی‌شود. ویروس HPV فقط از طریق تماس مستقیم پوست ناحیه تناسلی یا غشاهای مخاطی منتقل می‌شود.
بیشتر بدانید: بهترین دکتر زنان در تهران کیست؟
عامل افزایش خطر انتقال زگیل تناسلی
برخی شرایط و رفتارها می‌توانند احتمال انتقال زگیل تناسلی را افزایش دهند، از جمله:
- داشتن شرکای جنسی متعدد
- عدم استفاده از وسایل محافظتی مانند کاندوم
- ضعف سیستم ایمنی بدن (برای مثال به دلیل بیماری یا مصرف داروهای تضعیف کننده ایمنی)
- ابتلا به سایر بیماری‌های مقاربتی مانند هرپس یا کلامیدیا
راهکارهای کاهش خطر انتقال زگیل تناسلی
برای کاهش خطر ابتلا یا انتقال زگیل تناسلی، رعایت چند نکته اساسی ضروری است:
- استفاده منظم و صحیح از کاندوم یا سد دندانی در روابط جنسی
- محدود کردن تعداد شرکای جنسی و انتخاب شریک‌های جنسی سالم
- واکسیناسیون علیه HPV قبل از شروع فعالیت جنسی یا حتی پس از آن
- انجام معاینات و چکاپ دوره ای توسط پزشک متخصص زنان دکتر بنفشه تاج بخش یا اورولوژی
- خودداری از برقراری رابطه در صورت مشاهده ضایعات مشکوک در ناحیه تناسلی
جدول راه های انتقال زگیل تناسلی
| راه انتقال | میزان احتمال انتقال | نکات پیشگیری |
| رابطه جنسی واژینال | بسیار بالا | استفاده صحیح از کاندوم، معاینه منظم، پرهیز از رابطه با فرد دارای ضایعات فعال |
| رابطه جنسی مقعدی | بسیار بالا | استفاده از کاندوم، استفاده از لوبریکانت برای کاهش آسیب بافتی، پرهیز از رابطه با فرد مشکوک |
| رابطه جنسی دهانی | متوسط | استفاده از سد دندانی (Dental Dam)، اجتناب از رابطه در صورت وجود زخم یا زگیل در دهان/تناسلی |
| تماس پوست به پوست بدون دخول | بالا | اجتناب از تماس مستقیم با ناحیه تناسلی فرد مبتلا، استفاده از لباس زیر در تماس نزدیک |
| وسایل یا لباس آلوده | بسیار کم | استفاده شخصی از حوله، لباس زیر و وسایل بهداشتی |
| انتقال مادر به نوزاد حین زایمان | کم | بررسی وضعیت مادر در بارداری، در صورت نیاز انتخاب زایمان سزارین |
در آخر…
شناخت کامل راه های انتقال زگیل تناسلی می‌تواند به پیشگیری موثر از این بیماری کمک کند. این عارضه شایع، در صورت ناآگاهی به راحتی منتقل می‌شود، حتی زمانی که علائمی وجود ندارد. رعایت اصول بهداشتی، استفاده از روش‌های محافظتی، واکسیناسیون و انجام معاینات دوره‌ای بهترین راهکارها برای کاهش خطر ابتلا هستند. با افزایش آگاهی و مسئولیت پذیری در روابط جنسی، می‌توان شیوع این بیماری را به میزان قابل توجهی کاهش داد.