بیماری فیبروکیستیک یکی از رایج ترین تغییرات خوش خیم (غیر سرطانی) در بافت سینه زنان است که عمدتا در سنین باروری دیده می‌شود. این بیماری باعث می‌شود سینه‌ها حالت توده‌ای، گره دار یا متورم پیدا کنند. اگرچه شنیدن واژه “بیماری” ممکن است ترسناک باشد، اما فیبروکیستیک یک حالت طبیعی در بسیاری از زنان محسوب می‌شود و به ندرت نیاز به درمان‌های جدی دارد.
علائم بیماری فیبروکیستیک
علائم فیبروکیستیک ممکن است در هر فرد متفاوت باشد، اما شایع ترین نشانه‌ها عبارتند از:
- احساس توده یا سفتی در سینه، به خصوص در قسمت بالایی و کناری سینه
- درد یا حساسیت به لمس (ماستالژیا)، که ممکن است پیش از قاعدگی شدت پیدا کند.
- تغییرات در بافت سینه، مانند احساس ضخیم شدن یا ناصافی
- تورم یا سنگینی سینه
- وجود ترشحات غیر خونی از نوک سینه
به صورت کلی علائم به طور دوره‌ای ظاهر می‌شوند و با نزدیک شدن به دوره قاعدگی شدت می‌گیرند.
علت ایجاد فیبروکیستیک
علت اصلی فیبروکیستیک به تغییرات هورمونی، خصوصا استروژن و پروژسترون، در طول چرخه قاعدگی مرتبط است. این نوسانات هورمونی باعث افزایش رشد سلول‌های سینه و تجمع مایعات در بافت‌ها می‌شود. در نتیجه، کیست‌های کوچک پر از مایع و تغییرات فیبروزی (سفت شدن بافت) ایجاد می‌شوند.
عوامل دیگری که ممکن است در ایجاد یا تشدید فیبروکیستیک نقش داشته باشند عبارتند از:
- سابقه خانوادگی
- مصرف زیاد کافئین
- رژیم غذایی پرچرب
- استرس
ارتباط فیبروکیستیک و درد زیر بغل
بافت سینه تا زیر بغل گسترش دارد. وقتی تغییرات فیبروکیستیک رخ می‌دهد، ممکن است این تغییرات در بافت‌های نزدیک به زیر بغل نیز احساس شود و باعث درد یا ناراحتی در این ناحیه گردد. گاهی اوقات توده‌های فیبروکیستیک در نزدیکی زیر بغل تشکیل شده و فشار به غدد لنفاوی باعث درد بیشتر می‌شود.
تفاوت فیبروکیستیک و کیست
هرچند بیماری فیبروکیستیک و کیست سینه ممکن است علائم مشابهی داشته باشند، اما تفاوت‌هایی میان آن‌ها وجود دارد:
- فیبروکیستیک: شامل تغییرات کلی در بافت سینه (فیبروز و کیست‌های کوچک متعدد) است.
- کیست: به توده‌ای مشخص و پر از مایع در سینه گفته می‌شود که اصولا به صورت منفرد و واضح دیده می‌شود.
به طور خلاصه، بیماری فیبروکیستیک یک تغییر کلی در بافت سینه است، در حالی که کیست (کیست درموئید تخمدان) یک ساختار منفرد است که گاهی اوقات بخشی از فیبروکیستیک می‌باشد.
بیماری فیبروکیستیک چگونه تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص فیبروکیستیک، پزشک اصولا مراحل زیر را دنبال می‌کند:
- معاینه فیزیکی سینه: پزشک به دنبال توده‌ها، تغییر در بافت و حساسیت می‌گردد.
- ماموگرافی: برای بررسی تغییرات مشکوک یا بررسی بیشتر.
- سونوگرافی: به خصوص در زنان جوان یا برای تشخیص کیست‌های پر از مایع.
- بیوپسی (در صورت نیاز): اگر توده‌ای مشکوک باشد، نمونه برداری برای بررسی سلول‌ها انجام می‌شود.
خطر تبدیل فیبروکیستیک به سرطان
به طور کلی، بیماری فیبروکیستیک خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش نمی‌دهد. با این حال، برخی از انواع تغییرات فیبروکیستیک که همراه با رشد غیر طبیعی سلول‌ها (هایپرپلازی آتیپیک) باشند، می‌توانند کمی خطر سرطان را افزایش دهند. به همین دلیل، پیگیری منظم و مشورت با پزشک بسیار مهم است.
منظور از افزایش اکوژنیسیته پستانی چیست؟
در سونوگرافی سینه، اصطلاح “اکوژنیسیته” به میزان بازتاب امواج صوتی از بافت سینه اشاره دارد. افزایش اکوژنیسیته یعنی بافت سینه نسبت به حالت نرمال، امواج بیشتری را بازتاب می‌دهد. این حالت می‌تواند به دلایل مختلفی مانند فیبروز، التهاب یا وجود کیست‌های فیبروکیستیک ایجاد شود. پزشک بر اساس این یافته، تصمیم می‌گیرد که آیا نیاز به بررسی‌های بیشتر وجود دارد یا خیر.
بیشتر بدانید: تست پاپ اسمیر چیست؟
اهمیت چکاپ و مراجعه منظم به پزشک
چکاپ‌های منظم به شناسایی هرگونه تغییر غیر عادی در مراحل اولیه کمک می‌کنند. حتی اگر علائم فیبروکیستیک خفیف یا پایدار باشد، مراجعه به پزشک در بازه‌های زمانی مشخص اهمیت زیادی دارد. این چکاپ‌ها شامل:
- معاینه بالینی توسط پزشک
- ماموگرافی یا سونوگرافی سالانه (بسته به سن و سابقه خانوادگی)
- آموزش معاینه سینه توسط خود فرد در خانه
سوالات متداول:
برخی از سوالات پر تکرار بیماران در زیر به آن‌ها اشاره شده:
برای درمان فیبروکیستیک سینه چی بخوریم؟
رژیم غذایی نقش مهمی در مدیریت علائم فیبروکیستیک دارد. موارد زیر می‌توانند مفید باشند:
- کاهش مصرف کافئین (قهوه، چای، شکلات)
- افزایش مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه
- استفاده از منابع غنی از اسیدهای چرب امگا ۳ مانند ماهی سالمون و گردو
- مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین E، ویتامین B6 و منیزیم
- محدود کردن مصرف چربی‌های اشباع شده
برخی مطالعات نشان داده‌اند که مکمل‌های ویتامین E و B6 می‌توانند به کاهش درد سینه کمک کنند، اما قبل از مصرف هر مکملی، مشورت با پزشک ضروری است.
آیا فرد مبتلا به فیبروکیستیک هنگام قاعدگی درد سینه شدید دارد؟
بله. بسیاری از زنان مبتلا به فیبروکیستیک گزارش می‌دهند که درد سینه آن‌ها در روزهای قبل از شروع قاعدگی شدیدتر می‌شود. این درد معمولا با شروع قاعدگی کاهش می‌یابد. نوسانات هورمونی عامل اصلی این درد است. استفاده از مسکن‌های معمول، پوشیدن سینه بند مناسب و تغییرات رژیم غذایی می‌تواند به کاهش این درد کمک کند.
در آخر…
بیماری فیبروکیستیک سینه یک تغییر شایع و خوش خیم است که بسیاری از زنان در طول زندگی خود آن را تجربه می‌کنند. با وجود اینکه این بیماری خطرناک نیست، آگاهی از علائم، علل و روش‌های تشخیص آن اهمیت زیادی دارد. مدیریت صحیح سبک زندگی، مراجعه منظم به پزشک متخصص دکتر بنفشه تاج بخش و انجام چکاپ‌های دوره‌ای می‌تواند به تشخیص به موقع هرگونه تغییر غیر عادی کمک کند و نگرانی‌های احتمالی را کاهش دهد. با شناخت بهتر بدن خود و توجه به نشانه‌ها، می‌توان به حفظ سلامت سینه‌ها کمک کرد و آرامش بیشتری در این زمینه داشت.