قاعدگی دردناک چیست و در چه کسانی بیشتر دیده می شود؟ آیا می دانید افرادی که دچاردیسمنوره هستند، چه علائمی را تجربه می کنند، چگونه می توان این درد را تسکن داد؟ آیا در این زمینه نیاز به مراجعه به متخصص زنان ضروری است؟ در این مقاله از سایت دکتر بنفشه تاجبخش قصد داریم به هر آنچه باید بدانید، اشاره خواهیم کرد.
با هر چرخه قاعدگی، بدن تغییراتی را تجربه می‌کند که بخشی از آن‌ها طبیعی هستند، اما گاهی این تغییرات به شکل دردهای شدید و آزار دهنده ظاهر می‌شوند. این دردها فقط یک حس فیزیکی نیستند، بلکه می‌توانند روی روحیه، فعالیت‌های روزمره و کیفیت زندگی زنان اثر بگذارند. اگرچه بسیاری از این دردها نگران کننده نیستند، اما در برخی مواقع می‌توانند نشانه‌ای از مشکلات جدی تر باشند.
دیسمنوره چیست؟
دیسمنوره یک اصطلاح پزشکی است که به درد های سیکل ماهانه نسبت داده می شود. در این وضعیت بانوان قبل از شروع دوره قاعدگی دچار درد زیر شکم و کمر می شوند. این علائم معمولا در روزهای قبل از آغاز دوره قاعدگی شروع می‌شوند و با شروع قاعدگی تسکین می‌یابند. دلایل دقیق این پدیده مشخص نیستند، اما اختلالات هورمونی، تغذیه نامناسب، استرس، عوامل ژنتیکی و عوامل روانی ممکن است نقش داشته باشند. در صورتی که علائم دیسمنوره شدید باشد وکیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار دهند، برای بررسی های بیشتر لازم است به متخصص زنان مراجعه کنید.
✔ خونریزی بعد پریود نشانه چیست؟
انواع دیسمنوره
در ادامه به انواع دیسمنوره و هر آنچه باید در خصوص انواع آن بدانید به شما می گوییم:
- دیسمنوره اولیه : دیسمنوره اولیه معمولا قبل از 20 سالگی آغاز می شود. در این نوع، با وجود ارزیابی ها و انجام آزمایشاتی اعم از سونوگرافی، مشکل خاصی در ناحیه های لگن و رحم فرد تشخیص داده نمی شود.
- دیسمنوره ثانویه: این نوع بر اساس علتی ایجاد می شود. علت ایجاد آن معمولا در ارزیابی توسط متخصص زنان مشخص می شود. در بسیاری از موارد با بررسی شرح حال، می توان این مورد را تشخیص داد.
الگوهای مختلف درد چگونه ظاهر می‌شوند؟
همه دردهای قاعدگی مثل هم نیستند. برخی زنان تنها چند ساعت درد ملایم در ناحیه زیر شکم تجربه می‌کنند، در حالی که برخی دیگر دچار تیر کشیدن مداوم در کمر، پاها و حتی حالت تهوع یا سردرد می‌شوند. شدت درد نیز متغیر است، از یک احساس خفیف تا دردی که مانع فعالیت روزمره می‌شود.
گاهی درد قبل از شروع خونریزی آغاز می‌شود و با شروع پریود فروکش می‌کند. در برخی دیگر، درد همزمان یا حتی بعد از خونریزی هم ادامه دارد. بعضی زنان با ورود به سنین بالاتر یا بعد از زایمان، کاهش محسوسی در دردها احساس می‌کنند، در حالی که برای برخی دیگر این تجربه همچنان ادامه دار و مزمن باقی می‌ماند.
قاعدگی دردناک به چه علت ایجاد می شود؟
یکی از سوالات رایج بانوانی که با قاعدگی دردناک رو به رو هستند، این است که علت بروز قاعدگی دردناک چیست؟ در این خصوص لازم است بگوییم در دیسمنوره ثانویه بیماری و یا اختلالی مانند آندومتریوزیس ممکن است دلیل ایجاد آن باشد. اما در دیسمنوره اولیه، بیماری های زمینه ای و یا اختلال علت ایجاد آن نیست. مشکل کجاست؟ حقیقت این است در سیکل ماهیانه برخی مواد به نام پروستاگلاندین ها آزاد می شود. در افرادی با این اختلال، ممکن است پروستاگلاندین بیشتری در بدن آن ها آزاد می شود. و یا همچنین ممکن است بدن افراد به پروستاگلاندین واکنش بیشتری نشان دهد. این موارد باعث انقباض عضلات رحم می شود. به این ترتیب خونرسانی کاهش یافته و باعث گرفتگی و درد درناحیه زیر شکم می شود.
رایج ترین علائم قاعدگی دردناک علائم شایع شامل درد در شکم یا کمر، گرفتگی عضلات، حالت تهوع، استفراغ، اسهال و سردرد است. البته این علائم در هر فرد ممکن است متفاوت باشد. برخی از افراد ممکن است برخی از علائم را با شدت زیاد تجربه کنند. در حالی که برخی دیگر ممکن است برخی از علائم را تجربه نکنند.
آیا قاعدگی دردناک خطرناک است؟
برای قاعدگی دردناک لازم است به متخصص مراجعه کنید. به این دلیل که ممکن است این اختلال از نوع ثانویه باشد و به دلیل اختلال و بیماری دیگری ایجاد شده باشد. پیگیری بیماری های دیگر به دلیل عوارضی که ایجاد می کند، الزامی است. به همین دلیل توصیه می شود بعد از تجربه علائم هر کدام از این اختلالات، به متخصص مراجعه کنید.
روش های کنترل و درمان
بسته به علت ایجاد این اختلال، روش های درمان ممکن است برای هر فرد متفاوت باشد. به عنوان مثال در دیسمنوره ثانویه ابتدا لازم است حتما اختلال و یا بیماری که موجب قاعدگی دردناک می شود شناسایی و اقدامات لازم برای درمان آن انجام شود. در دیسمنوره اولیه، به کار گیری روش های زیر می تواند کمک کننده باشد.
- کیسه آب گرم: استفاده از کمپرس گرم مانند پتو، دستمال گرم، یا یک کیسه آب گرم می‌تواند به کاهش درد قاعدگی کمک کند. این دستگاه‌ها می‌توانند منطقه پشت و شکم را گرم کنند و به رفع سفتی و کاهش تنش عضلانی کمک کنند.
- استفاده از داروهای ضد درد: داروهای مسکن مانند ایبوپروفن می‌توانند به کاهش درد و التهاب در دوران قاعدگی کمک کنند. قبل از استفاده از هر دارویی، بهتر است با پزشک متخصص زنان دکتر بنفشه تاج بخش مشورت کنید.
- ماساژ ملایم: در منطقه شکم و پشت می‌تواند به کاهش درد قاعدگی کمک کند. می‌توانید با استفاده از روغن‌های ضد التهابی مانند روغن نعناع، ماساژ دهید.
- تمرین و ورزش سبک: تمرینات منظم و ورزش می‌تواند به تنظیم هورمون‌ها وکاهش درد قاعدگی کمک کند. تمرینات ملایم مانند پیاده روی، یوگا، استراحت و تمرینات تنفسی می‌تواند مفید باشد.
- مصرف مکمل‌های غذایی: برخی مکمل‌های غذایی مانند ویتامین B1، ویتامین E، و عصاره گیاهی چای سبز می‌توانند به کاهش درد قاعدگی کمک کنند. قبل ازمصرف هر گونه مکمل غذایی، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
- روش‌های آرامش‌بخش: استفاده از روش‌های آرامش‌بخش مانند تنفس عمیق،آرامش خود و تمرینات مرتبط با مدیتیشن و یوگا می‌تواند به کاهش درد قاعدگی کمک کند.
انقباض‌ها و واکنش‌های طبیعی و غیرطبیعی بدن
درد قاعدگی ناشی از انقباضات عضله رحم است. در طول چرخه قاعدگی، رحم برای خروج بافت‌های داخلی خود، منقبض می‌شود. این انقباض‌ها توسط ترکیباتی به نام پروستاگلاندین‌ها تحریک می‌شوند که سطح آن‌ها در بدن زنان مختلف متفاوت است. هرچه میزان این ترکیبات بیشتر باشد، شدت انقباض‌ها و در نتیجه، شدت درد نیز بیشتر خواهد بود.
در برخی موارد، شرایط پزشکی خاص می‌توانند این دردها را تشدید کنند. برای مثال، آندومتریوز (رشد بافت رحم در خارج از رحم)، فیبروم‌های رحمی یا عفونت‌های لگنی از جمله عواملی هستند که ممکن است پشت دردهای شدید و غیر معمول پنهان شده باشند. همچنین عواملی مثل استرس، بی خوابی، تغذیه نامناسب یا کم تحرکی می‌توانند بدن را حساستر کرده و آستانه تحمل درد را کاهش دهند. در نتیجه، دردهایی که ممکن است در شرایط عادی خفیف باشند، در این وضعیت‌ها بسیار شدیدتر احساس می‌شوند.
✔ سندرم پیش از قاعدگی (PMS) چیست؟
کمک پزشک یا خود درمانی درد قاعدگی؟
اگرچه روش‌های خانگی می‌توانند مفید باشند، اما در مواردی که درد شدید، مکرر یا ناتوان کننده است، مداخلات پزشکی لازم است. پزشکان اصولا برای شروع از داروهای مسکن مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن استفاده می‌کنند که با کاهش التهاب، انقباض رحم را مهار می‌کنند.
در موارد شدیدتر، مصرف قرص‌های ضد بارداری برای تنظیم سطح هورمون‌ها و کاهش تخمک گذاری توصیه می‌شود. این روش می‌تواند شدت درد و خونریزی را کاهش دهد. در مواردی خاص، پزشک ممکن است انجام آزمایش‌های تصویربرداری یا حتی لاپاراسکوپی را برای بررسی علل احتمالی مانند آندومتریوز توصیه کند.
مهم ترین نکته این است که هر زنی باید بدن خود را بشناسد و در صورت بروز تغییرات نگران کننده، پیگیر باشد. خود درمانی نباید جایگزین بررسی‌های تخصصی در شرایط غیر عادی شود.
سوالات متداول:
آیا درد شدید قاعدگی طبیعی است؟
درد ملایم در دوران قاعدگی رایج است، اما درد شدید و ناتوان کننده می‌تواند نشانه بیماری‌هایی مانند آندومتریوز، فیبروم یا مشکلات هورمونی باشد و نیاز به بررسی پزشکی دارد.
چرا بعضی از زنان درد قاعدگی بیشتری نسبت به بقیه دارند؟
میزان درد به عواملی مانند سطح پروستاگلاندین ها، ژنتیک، بیماری های زمینه‌ای و سبک زندگی بستگی دارد. برخی زنان به صورت طبیعی انقباضات شدید تری تجربه می‌کنند.
آیا قرص ضد بارداری می‌تواند به کاهش درد قاعدگی کمک کند؟
قرص‌های هورمونی عمدتا با تنظیم تخمک گذاری و کاهش ضخامت پوشش رحم، شدت درد و خونریزی قاعدگی را کاهش می‌دهند.
آیا استرس می‌تواند باعث شدیدتر شدن درد پریود شود؟
بله البته که استرس و اضطراب می‌تواند باعث افزایش حساسیت بدن به درد، اختلالات هورمونی و حتی بی نظمی چرخه قاعدگی شود.